โสดาบัน คือ ใคร
โสดาบัน หรือ พระโสดาบัน คือ ผู้ที่เข้าถึงกระแสนิพพานในขั้นแรก เป็นผู้ที่เข้าใจความจริงในความจริงของธรรมชาติที่ไม่มีอะไรเที่ยงแท้ ทุกอย่างเป็นสิ่งชั่วคราวไม่มีอะไรถาวร รู้กฎแห่งกรรมว่าทุกสิ่งล้วนมีเหตุปัจจัยในการเกิดขึ้น ตั้งอยู่ และดับไป สิ่งใดมีประโยชน์และความสุขแก่ตนเองและผู้อื่น มีความเพียรในการปฏิบัติตนให้อยู่ในสติสัมปชัญญะ มีความเลื่อมใสในพระรัตนตรัย อย่างแท้จริง ไม่มีความลังเลสงสัยในการตรัสรู้ในพระพุทธเจ้าเนื่องจากเห็นความจริงในคำสอน ซึ่งสามารถพัฒนาไปเป็น พระสกทาคามี พระอนาคามี และพระอรหันต์ ได้
จะรู้ได้อย่างไรว่าเป็นโสดาบัน
ธรรมะที่เกิดขึ้นนั้นเราสามารถพิจารณาได้ด้วยตัวเอง รู้ได้เฉพาะตน โดยการตรวจสอบตนเอง คุณสมบัติของพระโสดาบันนั้นจะสามารถละสังโยชน์เบื้องต่ำ 3 ประการได้ นั่นคือ
- สักกายทิฏฐิ (ความเห็นผิดว่าเป็นตัวของตน ติดสมมติเหนียวแน่น ซึ่งทําให้เห็นแก่ตัวอย่างหยาบ และเกิดความกระทบกระทั่ง มีทุกข์ได้แรงๆ)
- วิจิกิจฉา (ความสงสัยไม่แน่ใจต่างๆ เกี่ยวกับพระศาสดา พระธรรม พระสงฆ์ และสิกขา เป็นต้น ซึ่งทําให้จิตไม่น้อมดิ่งไปในทางที่จะระดมความเพียรมุ่งหน้าปฏิบัติให้เร่งรุดไปในมรรคา)
- สีลัพพตปรามาส (ความถือเขวเกี่ยวกับศีลพรต คือการถือปฏิบัติศีล กฎเกณฑ์ ระเบียบ วินัย ข้อปฏิบัติ ขนบธรรมเนียมต่างๆ ไม่บริสุทธิ์ตามหลักการ ตามความมุ่งหมาย ที่มุ่งเพื่อความดีงาม เช่น ความสงบ เรียบร้อย และความเป็นบาทฐานของสมาธิ เป็นต้น แต่ประพฤติด้วยตัณหาและทิฏฐิ เช่น หวังผลประโยชน์ตอบแทน หวังจะได้เป็นนั้นเป็นนี้ เป็นต้น ตลอดจนประพฤติด้วยงมงายสักว่าทําตามๆ กันมา)
โสดาบัน ดีอย่างไร
หากได้เป็นโสดาบันแล้ว ก็จะไม่ตกลงในภพ อบายภูมิ จะเกิดเพียงโลกมนุษย์ และสวรรค์เท่านั้น และจะเกิดในโลกมนุษย์อีกไม่เกิน 7 ชาติเท่านั้นถึงจะได้พบกับนิพพานอย่างแน่นอน นั่นหมายความว่าหากเป็นโสดาบันแล้วจะไม่พบกับความทุกข์อันร้อนแรงอย่างนรก หรือกำเนิด เปรต เดรัจฉาน อีกแน่นอน
ทำอย่างไรจึงจะได้เป็น โสดาบัน
ในพระไตรปิฎกมีการสอนถึงการเป็นโสดาบันไว้อย่างละเอียด สามารถกล่าวได้โดยง่ายคือการดำเนินตาม มรรค 8 เส้นทางแห่งการหลุดพ้น ประกอบกับการบำเพ็ญสติปัฏฐาน 4 อานาปานสติ เว้นการทำอกุศล หมั่นทำกุศล และเจริญจิตให้ผ่องใส ศึกษาพระธรรมคำสอนที่ยังไม่เข้าใจให้มีความเจ้าใจ เดินตามเส้นทางแห่งความหลุดพ้น เมื่อบารมีถึงก็จะเข้าถึงกระแสต้นแห่งพระนิพพาน นั่นคือ โสดาบัน นั่นเอง
โสดาบัน เปรียบได้กับสมบัติอะไร
โสดาบัน ไม่สามารถเปรียบได้กับสมบัติทางวัตถุ เนื่องจากเป็นความสุขที่ไม่สามารถเทียบได้กับความสุขทางกามคุณ เนื่องจากเป็นความสุขที่ไม่ต้องมีเงื่อนไข ความสุขที่เกิดจากความสงบ ความเข้าใจความจริง และการสลัดทิ้งจากขันธ์ 5 หมดจากกิเลส ความเร่าร้อน ความเดือดเนื้อร้อนใจ ความอิ่มใจ เย็นใจ ความสงบที่แท้จริง