ความสุขของชีวิต มีอะไรบ้าง
ความสุขในชีวิตคนเรา ก็มีหลากหลายรูปแบบบ แต่ทางพุทธศาสนาก็สามารถแบ่งออกได้เป็น 3 รูปแบบ ได้แก่
- สุขที่มีอามิส (อามิสสุข)
- สุขที่ไม่มีอามิส (นิรามิสสุข)
- สุขที่ยิ่งกว่าสุขไม่มีอามิส (นิพพาน)
อามิสสุข คืออะไร
อามิสสุข คือ ความสุขที่ประกอบด้วยอามิส ปัจจัยภายนอก ได้แก่ ความสุขที่เกี่ยวกับกามคุณ 5 รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส ยกตัวอย่างเช่น เราได้กินของอร่อย ได้ดูหนังที่สนุก ได้กลิ่นหอม ได้ยินดนตรีที่ไพเราะ ได้สัมผัสที่เย็นสบาย นุ่มนวล ทำให้รู้สึกดี มีความสุขจากกามคุณต่างๆ
ปัจจัยภายนอกอื่นๆ ยังมีทั้งเรื่อง การได้ทรัพย์ ได้ของอันเป็นที่รัก การพบเจอกับคนรัก สมหวังในความรัก ได้ยศ การได้ครองตำแหน่งที่ต้องการ การได้รับคำสรรเสริญ แต่เมื่อได้มาย่อมมีจากสูญไปตามธรรมชาติ เมื่อพลัดพรากก็ทำให้เกิดความทุกข์ นี่คือโลกธรรม 8 ความไม่แน่นอน ความไม่เที่ยง มีความแปรปรวนเป็นธรรมดาของโลก
โลกธรรม 8 มีอะไรบ้าง
โลกธรรม ๘ ประการนี้ ย่อมหมุนไปตามโลก และโลกย่อมหมุนไปตามโลกธรรม ๘ ประการ ๘ ประการเป็นไฉน คือ ได้ลาภ ๑ ความเสื่อมลาภ ๑ ได้ยศ ๑ ความเสื่อมยศ ๑ นินทา ๑ สรรเสริญ ๑ สุข ๑ ทุกข์ ๑ ดูกรภิกษุทั้งหลาย โลกธรรม ๘ ประการนี้แล ย่อมหมุนไปตามโลกและโลกย่อมหมุนไปตามโลกธรรม ๘ ประการนี้ เป็นสภาพไม่เที่ยง ไม่แน่นอน มีความแปรปรวนเป็นธรรมดา
แต่ท่านผู้เป็นนักปราชญ์ มีสติ ทราบธรรมเหล่านั้นแล้ว พิจารณาเห็นว่ามีความแปรปรวนเป็นธรรมดา ธรรมอันน่าปรารถนา ย่อมย่ำยีจิตของท่านไม่ได้ ท่านย่อม ไม่ยินร้ายต่ออนิฏฐารมณ์ ท่านขจัดความยินดีและความยินร้าย เสียได้จนไม่เหลืออยู่ อนึ่ง ท่านทราบทางนิพพานอันปราศจากธุลี ไม่มีความเศร้าโศก เป็นผู้ถึงฝั่งแห่งภพย่อมทราบได้อย่างถูกต้อง ฯ
ที่มา : พระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๓ พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๑๕
นิรามิสสุข สุขที่ไม่มีอามิส
ความสุขที่ไม่มีอามิส เป็นความสุขที่ไม่ต้องอาศัยปัจจัยภายนอก เป็นความเข้าใจในธรรมชาติ ความสงบภายในใจ สบายใจ อิ่มใจ สุขใจ โดยการทำสมาธิ เข้าฌาน ทำกัมมัฏฐาน มีสติมั่น เป็นความสุขที่เกิดขึ้นด้วยการปฏิบัติกุศล ความดี สงัดจากกาม สงัดจากอกุศล ด้วยสำคัญว่า เรากำลังเข้าถึงสิ่งที่ดี ประณีต คือ นิรามิสสุข
สุขไม่มีอามิสที่ยิ่งกว่าสุขไม่มีอามิส
สุขโสมนัสที่เกิดขึ้นแก่ภิกษุขีณาสพผู้พิจารณาเห็นจิตซึ่งหลุดพ้นแล้วจากราคะ จากโทสะ จากโมหะ ดับแล้วซึ่งกิเลส ตัณหาใดๆ นี่คือสุขที่ยิ่งกว่าสุขใดๆ (นิพพาน)