อานาปานสติ 16 ขั้น ใช้ลมหายใจให้เกิดความสุข - ความรู้เกี่ยวกับธรรมะ แบบเข้าใจง่าย

Read Time:2 Minute, 18 Second

อานาปานสติ 16 ขั้น ลมหายใจแห่งความสุข

อานาปานสติ ถือเป็น สติปัฏฐาน 4 ที่พระพุทธเจ้าได้กล่าวสรรเสริญไว้มากที่สุด เนื่องจากการทำอานาปานสตินั้นสามารถเข้าถึง สติปัฏฐาน 4 ได้ทุกฐานใน 16 ขั้น ทั้ง กาย เวทนา จิต ธรรม เนื่องจากใช้ลมหายใจเป็นหลักให้จิตพักพิงและใช้ลมหายใจเป็นตัวพิจารณาในฐานต่างๆ ดังนี้

1. ฐานกาย

หายใจออก เข้า ยาวรู้
หายใจออก เข้า สั้นรู้
หายใจออก เข้า กระทบในกายรู้
หายใจออก เข้า เห็นกองลมสงบรู้

2. ฐานเวทนา

หายใจออก เข้า กำหนดรู้ในปิติ
หายใจออก เข้า กำหนดรู้ในความสุข
หายใจออก เข้า กำหนดรู้ในจิตสังขาร (ความคิด)
หายใจออก เข้า กำหนดระงบในจิตสังขาร (ความคิดหายไป)

3. ฐานจิต

หายใจออก เข้า พิจารณาจิตมีกิเลส ราคะ โทสะ โมหะ รู้
หายใจออก เข้า จิตร่าเริงรู้
หายใจออก เข้า จิตตั้งมั่นรู้
หายใจออก เข้า จิตเฉยๆรู้

4. ฐานธรรม

หายใจออกเข้า เห็นความไม่เที่ยงในขันธ์ 5 (รูป นาม)
หายใจออก เข้า เห็นขันธ์ 5 เป็นทุกข์ คลายกำหนัด
หายใจออก เข้า เห็นว่าขันธ์ 5 ไม่ใช่ตัวตน ไม่ยึดติดถือมั่น
หายใจออก เข้า พิจารณะสละคืนขันธ์ 5 ดับซึ่งกิเลส

อานิสงค์ของ อานาปานสติ

ทำให้ได้รูปฌาน : วิตก(ตรึก) วิจารณ์(ตรอง) ปิติ(อิ่มใจ) สุข(สบายใจ) เอกกัคคตา(จิตรวมเป็นหนึ่ง)
เป็นเส้นทางสำคัญของมรรคผล อานาปานสติเป็นสาเหตุแห่งการทำให้วิชชาและวิมุตติเต็มบริบูรณ์ ดังที่พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสไว้ว่า ถ้าบุคคลปฏิบัติอานาปานสติ เธอชื่อว่าทำสติปัฏฐาน 4 ให้บริบูรณ์ ถ้าบุคคลปฏิบัติสติปัฏฐาน 4 เธอชื่อว่าทำโพชฌงค์ 7 ให้บริบูรณ์ ถ้าบุคคลปฏิบัติโพชฌงค์ 7 เธอชื่อว่าทำวิมุตติและวิชชาให้บริบูรณ์
ทำให้จิตสงบ ดับกิเลส พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสอานิสงส์ของอานาปานสติไว้ว่า อานาปานสติสมาธิบุคคลทำให้มากเจริญให้มากแล้ว เป็นธรรมที่ละเอียดและประณีต เป็นธรรมสามารถตัดซึ่งวิตก เช่น กามวิตก เป็นต้น อานาปานสติสมาธิ ย่อมทำความฟุ้งซ่านให้หมดไปจากจิต ที่เกิดจากอำนาจของวิตกทั้งหลายอันทำอันตรายต่อสมาธิ แล้วทำให้จิตมุ่ง ต่ออารมณ์คือลมหายใจเข้าออกเท่านั้น
ผู้ที่สำเร็จอรหัตผลจะรู้ลมหายใจสุดท้าย รู้อายุสังขารของตนว่าจะอยู่ได้นานเท่าใด และสามารถรู้เวลาที่จะปรินิพพาน ตามธรรมดาผู้ที่เจริญกัมมัฏฐาน อย่างอื่นนอกจากอานาปานสติ บางท่านก็รู้วันตาย บางท่านก็ไม่รู้ แต่ผู้ที่เจริญอานาปานสติ จนกระทั่ง บรรลุพระอรหัตผล ย่อมสามารถกำหนดรู้วันละสังขารได้ ย่อมรู้ว่า เราจะมีอายุอยู่ต่อไปได้เพียงเท่านี้ ไม่เกินไปกว่านี้ จึงทำกิจทุกอย่าง มีการชำระร่างกายและการนุ่งห่ม เป็นต้น